راه ثابت شدن اوّل ماه

مسأله 1794 ـ اوّل ماه به چهار چيز ثابت مى‏شود:
اوّل: آن كه خود انسان ماه را ببيند.
دوم: عدّه‏اى كه از گفته آنان يقين پيدا مى‏شود، بگويند ماه را ديده ايم و همچنين است هر چيزى كه بواسطه آن يقين پيدا شود.
سوم: دو مرد عادل بگويند كه در شب ماه را ديده ايم ولى اگر صفت ماه را برخلاف يكديگر بگويند يا شهادتشان خلاف واقع باشد مثل اين كه بگويند داخل دايره ماه طرف افق بود اوّل ماه ثابت نمى‏شود. امّا اگر در تشخيص بعض خصوصيات اختلاف داشته باشند مثل آن كه يكى بگويد ماه بلند بود و ديگرى بگويد نبود، به گفته آنان اوّل ماه ثابت مى‏شود.
چهارم: سى روز از اوّل ماه شعبان بگذرد كه بواسطه آن، اوّل ماه رمضان ثابت مى‏شود و سى روز از اوّل رمضان بگذرد كه بواسطه آن، اوّل ماه شوّال ثابت مى‏شود.
مسأله 1795 ـ اوّل ماه با پيشگويى منجّمين ثابت نمى‏شود. ولى اگر انسان از گفته آنان يقين پيدا كند، بايد به آن عمل نمايد.
مسأله 1796 ـ بلند بودن ماه يا دير غروب كردن آن، دليل نمى‏شود كه شب پيش، شب اوّل ماه بوده است.
مسأله 1797 ـ اگر اوّل ماه رمضان براى كسى ثابت نشود و روزه نگيرد، چنانچه دو مرد عادل بگويند كه شب پيش ماه را ديده‌ايم بايد روزه آن روز را قضا نمايد.
مسأله 1798 ـ اگر در شهرى اوّل ماه ثابت شود، براى ساير شهرها اول ماه ثابت نمى‏شود، مگر آن دو شهر با هم نزديك باشند، يا انسان بداند كه افق آنها يكى است.
مسأله 1799 ـ روزى را كه انسان نمى‏داند آخر رمضان است يا اوّل شوّال، بايد روزه بگيرد. ولى اگر پيش از مغرب بفهمد كه اوّل شوّال است بايد افطار كند.
مسأله 1800 ـ اگر زندانى نتواند به ماه رمضان يقين كند، بايد به گمان عمل نمايد. و اگر آن هم ممكن نباشد، هر ماهى را كه روزه بگيرد صحيح است و بنابر احتياط واجب بايد بعد از گذشتن يازده ماه از ماهى كه روزه گرفته، دوباره يك ماه روزه بگيرد ولى اگر بعد، گمان پيدا كرد بايد به آن عمل نمايد. و اگر بعد معلوم شد روزه‏هايى كه گرفته در ماه رمضان نبوده بلكه بعد از ماه رمضان بوده روزه او صحيح است، و اگر ثابت شود كه هنوز ماه رمضان نرسيده بايد دوباره روزه بگيرد.