شرايط كسانى كه مستحقّ زكاتند
مسأله 2005 ـ كسى كه زكات مىگيرد بايد شيعه دوازده امامى باشد، ولى از سهم مؤلفة قلوبهم مىتوان به غير شيعه زكات داد اگر تأليف قلب شود، و اگر از راه شرعى شيعه بودن كسى ثابت شود و به او زكات بدهد، و زكات تلف شود بعد معلوم شود شيعه نبوده، لازم نيست دوباره زكات بدهد.
مسأله 2006 ـ اگر طفل يا ديوانهاى از شيعه فقير باشد، انسان مىتواند به ولىّ او زكات بدهد، به قصد اين كه آنچه را مىدهد ملك طفل يا ديوانه يا مصرف آنها باشد.
مسأله 2007 ـ اگر به ولىّ طفل و ديوانه دسترسى ندارد، مىتواند خودش يا به وسيله يك نفر امين، زكات را به مصرف طفل يا ديوانه برساند و بايد موقعىكه زكات به مصرف آنان مىرسد نيّت زكات كنند. و اگر طفل مميّز است و اطمينان دارد كه در همان مواردى صرف مىكند كه ولىّ او صرف مىكرد، مىتوان به خود طفل نيز داد و همچنين به سفيه، با اطّلاع ولىّ او، مىتوان زكات داد.
مسأله 2008 ـ به فقيرى كه گدايى مىكند، مىشود زكات داد، ولى به كسى كه زكات را در معصيت مصرف مىكند نمىشود زكات داد.
مسأله 2009 ـ به كسى كه معصيت كبيره را آشكارا بجا مىآورد،مىتوان زكات داد مشروط به اينكه زكات را در معصيت صرف نكند.
مسأله 2010 ـ به كسى كه بدهكار است و نمىتواند بدهى خود را بدهد اگرچه مخارج او بر انسان واجب باشد، مىشود زكات داد. ولى اگر زن براى خرجىخودش قرض كرده باشد شوهر نمىتواند بدهى او را از زكات بدهد، بلكه اگر كس ديگرى هم كه مخارج او بر انسان واجب است براى خرجىخود قرض كند احتياط واجب آن است كه بدهى او را از زكات ندهد.
مسأله 2011 ـ انسان نمىتواند مخارج كسانى را كه مثل اولاد، خرجشان بر او واجب است از زكات بدهد، ولى ديگران مىتوانند به آنان زكات بدهند.
مسأله 2012 ـ اگر انسان زكات به پسرش بدهد كه خرج زن و خدمتكار خود نمايد اشكال ندارد.
مسأله 2013 ـ اگر پسر به كتابهاى علمى دينى احتياج داشته باشد پدر مىتواند براى خريدن آنها به او زكات بدهد.
مسأله 2014 ـ پدر مىتواند به پسرش زكات بدهد كه براى خود زن بگيرد پسر هم مىتواند براى آن كه پدرش زن بگيرد زكات خود را به او بدهد.
مسأله 2015 ـ به زنى كه شوهرش مخارج او را مىدهد، يا خرجى نمىدهد، ولى زن مىتواند او را به دادن خرجى مجبور كند، نمىشود زكات داد.
مسأله 2016 ـ زنى كه صيغه شده اگر فقير باشد، شوهرش و ديگران مىتوانند به او زكات بدهند. ولى اگر شوهرش در ضمن عقد شرط كند كه مخارج او را بدهد، يا به جهت ديگرى دادن مخارجش بر او واجب باشد، در صورتى كه بتواند مخارج آن زن را بدهد يا زن بتواند او را مجبور كند، نمىشود به آن زن زكات داد.
مسأله 2017 ـ زن مىتواند به شوهر فقير خود زكات بدهد، اگرچه شوهر، زكات را صرف مخارج خود آن زن نمايد.
مسأله 2018 ـ سيّد نمىتواند از غير سيّد زكات بگيرد، ولى اگر خمس و ساير وجوهات، كفايت مخارج او را نكند و از گرفتن زكات ناچار باشد، مىتواند از غير سيّد زكات بگيرد. ولى فقط به مقدارى كه براى مخارج سالانهاش ناچار است بگيرد و اگر در اثناء سال بىنياز شد آن را پس بدهد يا با اذن زكات دهنده به مصرف مستحقّين زكات برساند.
مسأله 2019 ـ به كسى كه معلوم نيست سيّد است يا نه، مىشود زكات داد.