احكام تخلّى (بول و غائط كردن)
مسأله 58 ـ واجب است انسان وقت تخلّى و مواقع ديگر، عورت خود را از كسانى كه مكلّفند، اگرچه با او محرم باشند، و همچنين از ديوانه مميّز و بچّههاى مميّز كه خوب و بد را مىفهمند، بپوشاند ولى زن و شوهر لازم نيست عورت خود را از يكديگر بپوشانند.
مسأله 59 ـ لازم نيست با چيز مخصوصى عورت خود را بپوشاند، و اگر مثلاً با دست هم آن را بپوشاند، كافى است.
مسأله 60 ـ موقع تخلّى بايد طرف جلوى بدن، يعنى شكم و سينه رو به قبله و پشت به قبله نباشد.
مسأله 61 ـ اگر موقع تخلّى طرف جلوى بدن كسى رو به قبله يا پشت به قبله باشد و عورت را از قبله بگرداند كفايت نمىكند، و اگر جلوى بدن او رو به قبله يا پشت به قبله نباشد، عورت را نيز رو به قبله يا پشت به قبله ننمايد.
مسأله 62 ـ در موقع تطهير مخرج بول و غائط، رو به قبله و پشت به قبله بودن اشكالى ندارد، ولى اگر در موقع استبراء، بول از مخرج بيرون آيد، در اين حال، رو به قبله و پشت به قبله بودن حرام است.
مسأله 63 ـ اگر براى آن كه نامحرم او را نبيند، مجبور باشد رو به قبله يا پشت به قبله بنشيند بايد رو به قبله يا پشت به قبله بنشيند، و نيز اگر به دليل ديگر ناچار باشد كه رو به قبله يا پشت به قبله بنشيند مانعى ندارد.
مسأله 64 ـ احتياط مستحب آن است كه بچّه را در وقت تخلّى رو به قبله يا پشت به قبله ننشانند، ولى اگر خود بچّه بنشيند، جلوگيرى از او لازم نيست.
مسأله 65 ـ در چهار مكان تخلّى حرام است: اوّل: در كوچههاى بن بست، در صورتى كه صاحبانش اجازه نداده باشند. دوم: در ملك كسى كه اجازه تخلّى نداده است. سوم: در جايى كه براى عدّه مخصوصى وقف شده است مثل بعضى از مدرسهها. چهارم: روى قبر مؤمنين در صورتى كه بى احترامى به آنان باشد.
مسأله 66 ـ در سه صورت، مخرج غائط فقط با آب طاهر مىشود: اوّل: آن كه با غائط، نجاست ديگرى مثل خون بيرون آمده باشد. دوم: آن كه نجاستى از خارج به مخرج غائط رسيده باشد. سوم: آن كه اطراف مخرج بيشتر از مقدار معمول آلوده شده باشد. در غير اين سه صورت مىشود مخرج را با آب شست و يا به دستورى كه بعداً گفته مىشود با پارچه، سنگ و مانند اينها طاهر كرد، اگرچه شستن با آب بهتر است.
مسأله 67 ـ مخرج بول با غير آب طاهر نمىشود، و اگر با آب قليل مىشويند بايد دو مرتبه شسته شود. و زن نيز حكم مرد را دارد.
مسأله 68 ـ اگر مخرج غائط را با آب بشويند، بايد چيزى از غائط در آن نماند، ولى باقى ماندن رنگ و بوى آن مانعى ندارد، و اگر در دفعه اوّل طورى شسته شود كه ذرّهاى از غائط در آن نماند، دوباره شستن لازم نيست.
مسأله 69 ـ هرگاه با سنگ، كلوخ و مانند اينها غائط را از مخرج برطرف كنند، طاهر مىشود و نماز خواندن مانعى ندارد، اگر چه أقوى آن است كه با سه سنگ يا كلوخ يا پارچه و يا سه طرف يكى از اينها باشد نه كمتر.
مسأله 70 ـ اگر با استخوان و سرگين و يا چيزهايى كه احترام آنها لازم است، مانند كاغذى كه اسم خدا بر آن نوشته، محل را پاك كند، نمىتواند نماز بخواند.
مسأله 71 ـ اگر شك كند كه مخرج را تطهير كرده يا نه، اگرچه هميشه بعد از بول يا غائط فوراً تطهير مىكرده، بايد خود را تطهير نمايد.
مسأله 72 ـ اگر بعد از نماز شك كند كه قبل از نماز مخرج را تطهير كرده يا نه، نمازى كه خوانده صحيح است، ولى براى نمازهاى بعد بايد تطهير كند.
استبراء
مسأله 73 ـ «استبراء» عمل مستحبّى است كه مردها بعد از بيرون آمدن بول انجام مىدهند و آن داراى اقسامى است و بهترين آنها اين است كه بعد از قطع شدن بول، اگر مخرج غائط نجس شده، اوّل آن را تطهير كنند، بعد سه دفعه با انگشت ميانه دست چپ از مخرج غائط تا بیخ آلت بكشند و بعد شست را روى آلت و انگشت پهلوى شست را زير آن بگذارند و سه مرتبه تا ختنه گاه بكشند و پس از آن سه مرتبه سر آلت را فشار دهند.
مسأله 74 ـ آبى كه گاهى بعد از ملاعبه و بازى كردن از انسان خارج مىشود و به آن «مَذْى» مىگويند طاهر است. و نيز آبى كه گاهى بعد از منى بيرون آيد و به آن «وَذْى» گفته مىشود، و آبى كه گاهى بعد از بول بيرون مىآيد و به آن «وَدْى» مىگويند اگر بول به آن نرسيده باشد، طاهر است. و چنانچه انسان بعد از بول استبراء كند و بعد آبى از او خارج شود و شك كند كه بول است يا يكى از اينها، طاهر مىباشد.
مسأله 75 ـ اگر انسان شك كند استبراء كرده يا نه، و رطوبتى از او بيرون آيد كه نداند طاهر است يا نه، نجس مىباشد. و چنانچه وضو گرفته باشد باطل مىشود، ولى اگر شك كند استبرائى كه كرده درست بوده يا نه، و رطوبتى از او بيرون آيد كه نداند طاهر است يا نه، طاهر مىباشد؛ وضو را هم باطل نمىكند.
مسأله 76 ـ كسى كه استبراء نكرده اگر به واسطه آن كه مدّتى از بول كردن او گذشته، يقين كند بول در مجرى نمانده است و رطوبتى ببيند و شك كند طاهر است يا نه، آن رطوبت طاهر مىباشد، وضو را هم باطل نمىكند.
مسأله 77 ـ اگر انسان بعد از بول استبراء كند و وضو بگيرد، چنانچه بعد از وضو رطوبتى ببيند كه بداند يا بول است يا منى، واجب است احتياطا غسل كند، و وضو هم بگيرد. ولى اگر وضو نگرفته باشد فقط گرفتن وضو كافى است.
مسأله 78 ـ براى زن استبراء از بول نيست و اگر رطوبتى ببيند و شك كند طاهر است يا نه، طاهر مىباشد، وضو و غسل او را هم باطل نمىكند.
مستحبّات و مكروهات تخلّى
مسأله 79 ـ مستحب است در موقع تخلّى جايى بنشيند كه كسى او را نبيند، و موقع وارد شدن به مكان تخلّى، اوّل پاى چپ، و موقع بيرون آمدن، اوّل پاى راست را بگذارد. و همچنين مستحب است در حال تخلّى سر را بپوشاند و سنگينى بدن را بر پاى چپ بيندازد.
مسأله 80 ـ نشستن روبروى خورشيد و ماه در موقع تخلّى، مكروه است ولى اگر عورت خود را به وسيلهاى بپوشاند مكروه نيست. و نيز در موقع تخلّى، نشستن روبروى باد و در جادّه و خيابان و كوچه و درب خانه و زير درختى كه ميوه مىدهد و چيز خوردن و توقّف زياد و تطهير كردن با دست راست، مكروه مىباشد. و همچنين است حرف زدن در حال تخلّى؛ ولى اگر ناچار باشد، يا ذكر خدا بگويد، اشكال ندارد.
مسأله 81 ـ ايستاده بول كردن و بول كردن در زمين سخت و سوراخ جانوران و در آب، خصوصا آب ايستاده، مكروه است.
مسأله 82 ـ خوددارى كردن از بول و غائط، مكروه است. و اگر ضرر برساند بايد خوددارى نكند.
مسأله 83 ـ مستحب است انسان پيش از نماز و پيش از خواب و پيش از جماع و بعد از بيرون آمدن منى، بول كند.